Soms weet je niet goed wat je van een boek moet denken. The Flame Alphabet, een roman van de Amerikaan Ben Marcus, is zo’n boek. Het bleef maar op mijn nachtkastje liggen en af en toe las ik er weer een poosje in. Het kon me niet echt vervoeren, maar ik kon het boek ook niet definitief wegleggen.
Nu heb ik het eindelijk uit, en ik weet nog steeds niet goed wat ik er van denken moet. Is het slecht, is het goed, is het mooi, is het ontroerend? Nou nee. Het is eerst en vooral gewaagd.
Marcus riskeert veel. In techniek, door tijden en plaatsen door elkaar heen te snijden. Door personages plompverloren te introduceren, zonder dat echt duidelijk is wie ze zijn (of was ik de draad kwijt doordat ik het boek te lang had laten liggen?). En vooral door zijn thematiek, waarin hij vreemde, taboedoorbrekende gedachte-experimenten verkent.
Zo is de verteller een Amerikaanse ‘bosjood’ die in een geheim hutje in het bos via een of ander vreemd apparaat naar onbegrijpelijke, archaïsche preken luistert. Joden hebben, zoals bekend, een intieme relatie met Het Woord. Daarom zijn zij ook als eerste getroffen nu woorden giftig blijken te zijn. Volwassenen worden dodelijk ziek van de woorden van hun kinderen. Misselijk en al proberen ze nog voor hun kinderen te zorgen, maar het nageslacht praat gewoon door en walgt alleen maar van de zwakte van hun ouders. Uiteindelijk zit er voor de ouders niets anders op dan weg te vluchten en te wachten tot de kinderen geen kind meer zijn.
Dat is de draad die ik uit het boek oppikte – maar ik heb dan ook een puberdochter thuis. Mijn dochter is echt heel lief, en toch weet ik waar dit over gaat. The Flame Alphabet gaat echter ook over jodendom, de Macht van het Woord, onze behoefte aan pseudowetenschap en religie. En aan troost. Die dit boek niet biedt. Ik vind dat gewaagd. Goed is dit boek niet eens, en toch ben ik één en al respect. Want dit is ook wat woorden vermogen: het onzegbare zeggen.
Hier een link naar een animatie over het boek van Marcus: https://www.youtube.com/watch?v=YMhEAIDclbI